Ουκρανία: Ορισμένες σημαντικές πλευρές της εξελισσόμενης σύγκρουσης

Πηγή: Ριζοσπάστης

Οι εξελίξεις στην Ουκρανία παραμένουν στο προσκήνιο των διεθνών εξελίξεων κι όχι τυχαία, αφού μιλάμε για μια αιματοχυσία δίχως τέλος, που επηρεάζει τις παγκόσμιες οικονομικές, αλλά και πολιτικο-στρατιωτικές διεργασίες.

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές συνεχίζεται το σκληρό παζάρι μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, υπό την «υψηλή επίβλεψη» της ΕΕ, σχετικά με το ζήτημα της τιμής πώλησης του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ουκρανία. Η ΕΕ, αλλά και οι ΗΠΑ επιδιώκουν να χρησιμοποιήσουν σ' αυτήν την αντιπαράθεση και το «χαρτί» της ματαίωσης των ρωσικών σχεδίων για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου «South Stream» (Νότιο Ρεύμα), μέσω της Βουλγαρίας. Επιπλέον, συνεχίζουν να απειλούν με τη λήψη νέων κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας. Η οικονομική και γεωπολιτική «σκακιέρα» έχει πάρει φωτιά, αφού με τη σειρά της η ρωσική πλευρά λαμβάνει μια σειρά μέτρων στην κατεύθυνση της δημιουργίας «συμμαχιών», ικανών να την συνδράμουν, να την βγάλουν από τη ...«γωνία του τιμωρημένου». 

Σ' αυτές τις συνθήκες η τραγική πλευρά τους είναι η λεγόμενη αντιτρομοκρατική επιχείρηση, που διεξάγουν οι στρατιωτικές δυνάμεις της Ουκρανίας στα ανατολικά της χώρας. Με αυτές θα ασχοληθούμε στο άρθρο αυτό.

Στην περιοχή του Ντονμπάς (ιστορική ονομασία, που περιλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος των δύο περιοχών του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ, που έχουν κηρύξει την «ανεξαρτησία» τους) η κατάσταση παραμένει έκρυθμη. Σ' αυτές στις περιοχές ζουν σχεδόν 6,5 εκατομμύρια άνθρωποι.

Οι δύο περιοχές έχουν ανακηρυχτεί σε «Λαϊκές Δημοκρατίες» και στις 24/5 ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους για ενοποίηση με τον τίτλο «Νέα Ρωσία» και ένταξη στη σύνθεση της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Το «Λαϊκές Δημοκρατίες» μπερδεύει, πάει το μυαλό σε σοσιαλιστικές χώρες. Ωστόσο, μια προσεκτική προσέγγιση δείχνει άλλα πράγματα, π.χ.:

• Στα σύμβολα έχουν τον τσαρικό δικέφαλο αετό και στο σχέδιο Συντάγματος δίνουν ξεχωριστό ρόλο στην εκκλησία.
• Η ηγεσία τους δήλωσε πως απαγορεύει τη δράση των πολιτικών κομμάτων «για να παραμείνει μονιασμένος ο λαός σ' αυτές τις δύσκολες ώρες».
• Ορισμένες δηλώσεις τους ενάντια στους λεγόμενους ολιγάρχες, δηλαδή εκπροσώπους του μεγάλου κεφαλαίου, ότι π.χ. θα εθνικοποιήσουν την περιουσία τους, γρήγορα «διορθώθηκαν». Ετσι, όπως δήλωσε ο «πρωθυπουργός» της «Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονιέτσκ», Αλεξάντρ Μποροντάι, οι αρχές της ΛΔΝτ δεν σχεδιάζουν εθνικοποιήσεις: «Δεν μιλάμε για εθνικοποίηση. Εμείς δεν έχουμε καμία σχέση με τους κομμουνιστές που αρπάζουν κι εθνικοποιούν. Εμείς σεβόμαστε το δικαίωμα της ατομικής ιδιοκτησίας».

Οι εξελίξεις στο στρατιωτικό επίπεδο

Γίνονται μάχες όχι κατά μέτωπο, αλλά σε συγκεκριμένα σημεία. Οι ουκρανικές στρατιωτικές δυνάμεις, που στηρίζονται και από τις ένοπλες συμμορίες των νεοναζιστών του «Δεξιού Τομέα», που συχνά υποδύονται τους «Εθνοφύλακες», αλλά και από Αμερικανούς μισθοφόρους, εξαπολύουν επιθέσεις σε διάφορες πόλεις. Υπολογίζονται σε πάνω 11 χιλιάδες, που έχουν στη διάθεσή τους 160 άρματα μάχης, πάνω από 230 τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς, όχι λιγότερο από 150 συστήματα πυροβολικού και σημαντικό αριθμό αεροσκαφών.

Με αυτές τις επιθέσεις (με τη χρήση αεροπλάνων και ελικοπτέρων), και μάλιστα μέσα σε κατοικημένες περιοχές, επιδιώκουν να σπείρουν τον πανικό στον άμαχο πληθυσμό, με στόχο την εκκένωση των πόλεων και των χωριών από τους αμάχους, που αποτελούν αντικειμενικά «ανθρώπινη ασπίδα» για τις ένοπλες «Δυνάμεις Αυτοάμυνας».

Από τη μεριά τους οι «Δυνάμεις Αυτοάμυνας» των 2 περιοχών, που αυτοχαρακτηρίστηκαν «Λαϊκές Δημοκρατίες», επιδίωξαν με επιθέσεις, ιδιαίτερα στην περιφέρεια του Λουγκάνσκ, να αποκτήσουν τον έλεγχο διαύλων επικοινωνίας με τη Ρωσία σε ορισμένα σημεία των συνόρων, ώστε να διευκολύνουν την έλευση ενισχύσεων από Ρώσους εθελοντές. Φέρεται να έχουν στη διάθεσή τους 4-5 χιλιάδες άντρες, με 10 τεθωρακισμένα, αλλά με σημαντικό αριθμό αντιαρματικών και αντιαεροπορικών όπλων.

Οι νεκροί του τελευταίου μήνα φέρεται να ξεπερνούν τους χίλιους, μεταξύ των οποίων σημαντικό μέρος είναι οι άμαχοι, ενώ υπάρχουν φήμες και για νεκρούς ξένους πολίτες, Ρώσους από τη μεριά των «Δυνάμεων Αυτοάμυνας» και Αμερικανών (μισθοφόρων της εταιρείας «Greystone Limited») από την «ουκρανική» πλευρά.

Οι αρχές των «Λαϊκών Δημοκρατιών» πότε κάνουν έκκληση για στρατολογία στα στρατιωτικά τμήματα που έχουν συγκροτήσει και πότε κηρύσσουν υποχρεωτική επιστράτευση. Ωστόσο, αν και στις περιοχές αυτές, όπως σημειώσαμε, ζουν σχεδόν 6,5 εκατομμύρια άνθρωποι, οι ένοπλες δυνάμεις «αυτοάμυνας» μετριούνται στην καλύτερη περίπτωση σε μερικές χιλιάδες. Η συντριπτική πλειοψηφία αρνείται να στρατευθεί με τη μια ή την άλλη πλευρά. Αποφεύγει την ένοπλη σύγκρουση.

Ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία για την κατανόηση της κατάστασης και την απροθυμία στρατολόγησης (σε αντίθεση με την Κριμαία, όπου το ρωσικό στοιχείο ήταν πολύ ισχυρό) είναι τα εξής:

Περιοχή του Ντονιέτσκ: 4,3 εκατομμύρια

Εθνολογική σύνθεση: Ουκρανοί - 56,87%, Ρώσοι - 38,22%, Ελληνες - 1,6%, Λευκορώσοι - 0,92%, Τάταροι - 0,40%, Αρμένιοι - 0,33%, Εβραίοι - 0,18%.

Περιοχή του Λουγκάνσκ: 2,2 εκατομμύρια

Εθνολογική σύνθεση: Ουκρανοί - 57,96%, Ρώσοι - 39,05%, Λευκορώσοι - 0,81%, Τάταροι - 0,34%, Αρμένιοι - 0,26%, Μολδαβοί - 0,13%, Αζέροι - 0,12%, Εβραίοι - 0,10%, Πολωνοί - 0,08%.

Την ίδια ώρα στην περιοχή αυτή, όταν μπαίνει το ερώτημα της «μητρικής γλώσσας», το 70% δηλώνει τα ρώσικα, που σημαίνει ότι και ένα μεγάλο μέρος των Ουκρανών θεωρεί τη ρώσικη ως «μητρική» του γλώσσα.

Για τις πιθανές εξελίξεις

Οι αρχές της Ουκρανίας δηλώνουν πως επιθυμούν τη δημιουργία «ανθρωπιστικών διαδρόμων», μέσω των οποίων ο άμαχος πληθυσμός της περιοχής θα αποχωρήσει από τις εμπόλεμες ζώνες. Βεβαίως, μια τέτοια εξέλιξη, εάν εφαρμοστεί, θα οδηγήσει στη συνέχιση της αιματοχυσίας και στο σταδιακό σφαγιασμό των ενόπλων των «Δυνάμεων Αυτοάμυνας», που ως σήμερα υπολείπονται αισθητά των ουκρανικών δυνάμεων σε μέσα και δυνάμεις.

Ωστόσο, η εντεινόμενη αιματοχυσία μπορεί να μην αφήσει αδιάφορη τη Ρωσία, που προς το παρόν δείχνει με κάθε τρόπο πως δεν ενθαρρύνει το αποσχιστικό κίνημα στις δύο περιοχές. Η Ρωσία καλεί το νέο Πρόεδρο της Ουκρανίας να επιλέξει το δρόμο των συνομιλιών για μια ειρηνική επίλυση της σύγκρουσης, υπογραμμίζοντας πως λύση θα ήταν η μετατροπή της Ουκρανίας σε Ομοσπονδία. Λύση που, όμως, δεν φαίνεται να αποδέχεται το Κίεβο, που επιμένει στον ενιαίο χαρακτήρα της χώρας. Η νέα ηγεσία της Ουκρανίας βρήκε σ' αυτές τις προθέσεις της κι έναν απρόσμενο υποστηριχτή. Τον Αλεξάντρ Λουκασένκο, Πρόεδρο της Λευκορωσίας και στενό σύμμαχο της Μόσχας, ο οποίος σε δηλώσεις του τάχθηκε ενάντια στην ομοσπονδιοποίηση της Ουκρανίας, αλλά ταυτόχρονα υπογράμμισε τη σημασία η Ουκρανία να μείνει «εκτός μπλοκ», δηλαδή μακριά από ΝΑΤΟ και ΕΕ, κάτι βέβαια που απορρίπτει η νέα ουκρανική ηγεσία.

Σε κάθε περίπτωση, αποδεικνύεται πως ο καπιταλιστικός δρόμος ανάπτυξης, στον οποίο «βαδίζει» ο λαός της Ουκρανίας μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού και τη διάλυση της ΕΣΣΔ, κουβαλά μαζί του και τον πόλεμο, την αιματοχυσία, για το μοίρασμα των αγορών, των δρόμων μεταφοράς του φυσικού αερίου και πετρελαίου, τον έλεγχο του φυσικού πλούτου και του πλούτου που παράγουν οι εργαζόμενοι.

Ε. Β.